فهرست مطالب
مرکب چاپ چیست؟
تعریف مرکب را همه میدانیم. مرکب که به آن جوهر نیز گفته میشود، یک مایع حاوی رنگدانه (پیگمنت) است. از مرکب هم به صورت دستی و هم ماشینی استفاده میشود. به طور مثال از مرکب دستی برای خطاطی و طراحی و از مرکب ماشینی در چاپگرها استفاده میشود.
مرکب چهطور ساخته میشود؟
از طریق مخلوط کردن پیگمنتها، وارنیش و سایر مواد افزودنی، انواع مختلف مرکب ساخته میشود. وارنیش مادهای است که برای براق کردن، جلا بخشیدن و البته مقاوم کردن سطوح، روی رنگ کشیده میشود. فرایند هم زدن و مخلوط کردن باید آنقدر انجام شود تا رنگدانهها کاملا در رزین و روانکننده پخش شوند.
مواد تشکیل دهنده یا ترکیبات مرکب چاپ
مرکب حاوی ۴ عنصر اصلی رنگدانه (پیگمنت)، حلال، روان کننده و رزین است که در ادامه به توضیح هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
- رنگدانه یا پیگمنت دانههای رنگی هستند که نقش اساسی در تعیین رنگ یک مرکب را به عهده دارند.
- حلال یکی دیگر از ترکیبات مرکب است. انواع مختلفی از حلال وجود دارد. از جمله آب، الکل و روغن. میتوان گفت تشکیل شدن مرکب، نتیجه حل شدن رنگدانه و رزین در حلال است. حلال به رقیق شدن جوهر نیز کمک میکند تا به راحتی به دستگاه چاپ و یا سطح مورد نظر برای چاپ منتقل گردد.
- روان کننده مواد افزودنی هستند و با اهداف مختلف به جوهر اضافه میشوند. در بین روان کنندهها میتوان به ضد کف و پر کننده اشاره کرد.
- رزین یک ترکیب شیمیائی است. حتما با تعریف رزین آشنائی دارید. رزین یک نوع پلیمر است که ویسکوزیته بالائی دارد. ویسکوزیته پارامتری است که بر اساس آن، میزان مقاومت یک ماده را در برابر جاری شدن اندازهگیری میکنند. وجود رزین در ترکیبات تشکیل دهنده جوهر در چسبندگی جوهر به سطح چاپی و همچنین حرکت روی آن، نقش دارد. آسفالت، لاک و قیر همگی انواع مختلف و پرکاربردی از رزین هستند.
مقاله پیشنهادی: راهنمای آمادهسازی فایل برای چاپ |
رنگدهنده در مرکب یا کلرانت چیست
مفهوم رنگدهنده (کلرانت) با رنگدانه (پیگمنت) تا حدودی متفاوت است. اگر بخواهیم خیلی دقیق به آن بپردازیم باید بگوئیم که اغلب رنگدانههایی که در حوزه هنرهای تجسمی کاربرد دارند، کلرانتهای رنگی هستند که به شکل پودر میباشند. این پودر به رنگ پایه که یک ماده خنثی است میچسبد و خاصیت چسبندگی خود را به رنگ میدهد.
انواع مرکبهای چاپ بر اساس نوع ماشین چاپ
مرکبهای چاپ بر اساس روش چاپ و نوع چاپگرها طبقهبندی میشوند که در ادامه به تعدادی از رایجترین آنها خواهیم پرداخت.
انواع مرکب چاپ افست
غلظت رنگدانه در مرکب چاپ افست بالاست. به این مرکب، مرکب خمیری هم گفته میشود. برای چاپ روی سطوح صاف که فاقد برآمدگی و فرورفتگی هستند از این جوهر استفاده میشود. به دلیل روغنی بودن جوهر مرکب افست، خشک شدن آن نیاز به زمان دارد.
انواع مرکب چاپ دیجیتال
روش چاپ دیجیتال در واقع روش جوهر افشان است. در این روش از ۲ نوع مرکب پیگمنت و دای استفاده میشود. مرکب پیگمنتی به شکل پودر و مرکب دای به صورت مایع است. مرکب پیگمنتی نسبت به آسیبهای محیطی مقاومت بیشتری دارد. ثبات رنگی این مرکب نیز بالاتر بوده و دیرتر محو یا کمرنگ میشود.
انواع مرکب چاپ فلکسو
از آنجا که مرکب فلکسو مایع است، در بازار آن را با نام مرکب مایع هم میشناسند. این نوع جوهر بر پایه آب یا الکل است. مرکبهای فلکسو بر پایه آب قیمت ارزانتری دارند و به وسیله جذب و تبخیر خشک میشوند. یکی از مهمترین ویژگیهای مرکب فلکسو این است که برای چاپ روی سطوح متنوع قابل استفاده است مانند کاغذ دیواری، کفپوش، فویل، ورقه پلاستیکی و …
انواع مرکب چاپ سیلک اسکرین
این مرکب حالت خمیری دارد و از نظر میزان گرانروی (ویسکوزیته) مابین جوهر فلکسو و لیتوگرافی قرار میگیرد. مرکب چاپ سیلک اسکرین یک نوع روغن خشک شونده است و غلظت رنگی زیادی دارد.
انواع مرکب چاپ هلیوگروار
این نوع از مرکب چاپ خیلی سریع خشک میشود. ویسکوزیته این جوهر به اندازهای است که برای عبور در سیلندرهای دستگاه چاپ هلیوگراور مناسب است. نکته بسیار مهمی که بهتر است درباره مرکب گراور بدانید این است که خیلی فرار است و اگر در نگهداری از آن به اندازه کافی احتیاط نکنید میتواند منجر به بروز آتشسوزی شود.
انواع مرکب چاپ یووی
مهمترین خصوصیت جوهر یووی که آن را از سایر مرکبهای چاپ متمایز کرده، کمک به حفظ محیط زیست است. جوهر یووی فقط توسط اشعه ماورای بنفش خشک میشود و فاقد حلال است. نداشتن حلال باعث حفظ سلامتی اپراتور دستگاه چاپ یووی و عدم آلودگی محیط میگردد.
ویژگیهای مرکب چاپ
آشنائی با ویژگیهای مرکب چاپ به ما کمک میکند تا انتخاب بهتری در میان جوهرهای مختلف داشته باشیم. همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد، کیفیت جوهر چاپی تاثیر بسزائی روی کیفیت نهایی محصول چاپ دارد.
وارنیش مرکب چاپ
یکی از عوامل مهم در انتخاب جوهر خوب، وارنیش جوهر است. اگر وارنیش مرکب مناسب نباشد، جوهر به خوبی پخش نمیشود و در نتیجه کیفیت چاپ کاهش مییابد. وارنیش شامل روغن و یا صمغ است.
شفافیت و کدری مرکب چاپ
نوع رنگدانه و میزان پراکندگی آن در حلال جوهر، نشان دهنده میزان شفافیت یا کدر بودن جوهر است. به بیان دیگر با توجه به میزان نوری که از سطح چاپی رد میشود، میتوان گفت جوهری که در چاپ استفاده شده، کدر است یا شفاف.
رنگدانه مرکب چاپ
از فاکتورهای مهم در تعیین میزان رنگدهی یک مرکب، رنگدانه است. کیفیت رنگدانه به اندازه (درشتی) رنگدانه و میزان آن بستگی دارد.
درخشش مرکب چاپ
درخشش مرکب به میزان وارنیش استفاده شده در آن بستگی دارد. هر چه وارنیش بیشتری استفاده شده باشد، درخشندگی جوهر بیشتر است. درخشش جوهر، منجر به انعکاس نور از سطح چاپی میشود.
شدت رنگ
هر چه رنگدانهها بزرگتر و بیشتر باشند، ماده رنگی غلیظتر و متراکمتر است و بنابراین شدت رنگ آن هم بیشتر میباشد.
مقاله پیشنهادی: معرفی انواع کاغذ چاپ براساس جنس، اندازه و گرماژ |
کاربردهای مرکب چاپ
همانطور که از اسم مرکب چاپ مشخص است و در بخشهای بالائی این مطلب هم به طور مفصل توضیح دادیم، مرکب چاپ در انواع و اقسام دستگاههای چاپ مورد استفاده قرار میگیرد. بنابراین کاربرد مرکب چاپ به این موضوع بستگی دارد که در چه چاپگری و برای اجرای کدام روش چاپ استفاده میشود. اما اگر بخواهیم به طور کلی به کاربردهای مرکب چاپ اشاره کنیم میتوانیم بگوئیم در تولید هر محصول چاپی که توسط چاپگرهای مختلف انجام میشود، کاربرد دارد مانند چاپ برچسب، جعبه، محصولات چاپی تبلیغاتی و بازاریابی مانند بروشور و کاتالوگ، کتاب، روزنامه، پاکت بسته بندی مواد غذائی، داروئی و … .
قیمت خرید و فروش مرکب چاپ به چه صورت است؟
عوامل گوناگونی روی قیمت مرکب چاپ تاثیر دارد. شناخته شدن بودن برند شرکت سازنده، کیفیت و ماندگاری جوهر، تعداد سفارش (خرید عمده یا تکی)، فروشگاه ارائه دهنده محصول یا نمایندگی فروش، رنگی یا سیاه و سفید بودن جوهر و در نهایت این مورد که مرکب چاپ تولید داخل است یا از سایر کشورها وارد شده، همگی روی قیمت خرید و فروش آن تاثیر دارند.