گرماژ انواع کاغذ و نحوه محاسبه آن ها چگونه است؟

اگر در صنعت چاپ و تبلیغات فعالیت دارید یا به هر نحوی از مشتریان محصولات چاپی روی کاغذ هستید حتما تا به حال کلمه گرماژ به گوشتان خورده است. در زمان خرید کاغذ برای مصارف مختلف اولین سوالی که برای افراد پیش می آید این است که کاغذ را با چه گرماژی تهیه کنند؟ گرماژ در واقع میزان کیفیت یک کاغذ را نشان می دهد. هرچه گرماژ کاغذ بیشتر باشد می توان گفت که ضخامت، استحکام و کیفیت آن هم بالاتر و به مراتب قیمت آن گران تر است.

گرماژ  چیست؟

قبل از هر چیز بهتر است به سراغ خود واژه گرماژ برویم و کمی بیشتر با آن آشنا شویم. گرماژ در واقع چگالی یا جرم یک جسم به ازای حجم واحد آن است. خوب است بدانید گرماژ معادل فارسی کلمه انگلیسی Grammage می باشد. واحد گرماژ، در واقع گرم بر متر مربع است که به اختصار به آن GSM هم می گویند که کوتاه شده عبارت Grams per square meter است.

گرماژ کاغذ چیست؟

حالا که با تعریف گرماژ آَشنا شدید قطعا می توانید حدس بزنید منظور از گرماژ کاغذ چیست. گرماژ کاغذ بیانگر وزن پایه کاغذ یا همان چگالی کاغذ است. بدون در نظر گرفتن این موضوع که طول و عرض یک کاغذ چقدر است اندازه گیری وزن آن همیشه بر اساس یک متر مربع از ورق آن کاغذ است. وقتی می گوئیم گرماژ یک کاغذ 100 است یعنی وزن یک ورق آن در ابعاد یک متر مربع 100 گرم است. گرماژ کاغذ بسته به اینکه آن را برای چه مصرفی می خواهیم تهیه کنیم می تواند متفاوت باشد . بهتر است قبل از خرید کاغذ آن هم در حجم بالا حتما به این نکته توجه کنیم.

در بازار کاغذ ها را از نظر ضخامت یا گرماژ معمولا در قالب یک دسته بندی 4 گانه کاغذ نازک، کاغذ ضخامت متوسط، مقوای متوسط و مقوای ضخیم می شناسند که در ادامه گرماژ حدودی این کاغذ ها را بیان می کنیم.

1. کاغذ های 40 تا 70 گرمی یا همان کاغذ گرماژ 40 تا 70 در دسته کاغذهای نازک قرار می گیرند.
2. کاغذ های 80 تا 140 گرمی یا همان کاغذ گرماژ 80 تا 140 در دسته کاغذهای ضخامت متوسط قرار می گیرند.
3. کاغذ های 150 تا 230 گرمی یا همان کاغذ گرماژ 150 تا 230 در دسته کاغذهای مقوایی متوسط قرار می گیرند.
4. و در نهایت کاغذ های بالاتر از 230 گرمی یا همان کاغذ گرماژ 230 به بالا که در دسته کاغذهای مقوایی ضخیم قرار می گیرند.

به نظر می رسد تا اینجای کار با مفهوم گرماژ کاغذ به خوبی آشنائی پیدا کردید اما بد نیست به چند مثال از گرماژ هم اشاره کنیم. مثلا کاغذهای روزنامه که سبک هستند دارای گرماژ 55 می باشند و در رده کاغذهای نازک قرار می گیرند. کاغذ های A4 که در پرینترها قرار می گیرند معمولا گرماژ 80 هستند. کاغذهایی که در روش چاپ دیجیتال و چاپ افست استفاده می شوند می توانند نهایتا دارای گرماژ 300 باشند.

انواع کاغذها و گرماژ آنها

کاغذها را بر اساس گرماژ آنها می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:

• کاغذ تحریر

حتما کاغذهای تحریر را به خوبی می شناسید. این کاغذ مخصوص چاپ کتاب و استفاده در پرینت های اداری است و به صورت روزمره با آن سروکار داریم. کاغذهای تحریر دارای گرماژهای متفاوتی از 70 تا 120 هستند و هرکدام کاربرد بخصوصی دارند که در ادامه 4 نوع متدوال و پر فروش آنها را توضیح خواهیم داد:

1. کاغذ تحریر با گرماژ 70

کاغذ تحریر 70 گرمی غالبا در دستگاه های کپی و پرینترها استفاده می شود. انتخاب کاغذ با گرماژ مناسب برای پرینترها و دستگاهای کپی بسیار موضوع مهمی است زیرا این دستگاه ها به ضخامت کاغذ حساس هستند و اگر کاغذ نامناسبی داخل آنها قرار بگیرد قطعا آسیب خواهند دید.

2. کاغذ تحریر با گرماژ 90

کاغذ تحریر 90 گرمی بیشترین کاربرد را در پرینترهای شرکت ها و ادارت دارد و می توان گفت رایج ترین وزن کاغذی است که در این دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد.

3. کاغذ تحریر با گرماژ 100

از آنجا که این کاغذ انعطاف پذیری بالا و استحکام لازم در برابر پارگی را دارد بهترین انتخاب برای محصولات چاپی که تا زده می شوند مانند کاتالوگ و بروشورهای تبلیغاتی است. همچنین برای چاپ دفترچه راهنمای محصول یا استفاده برخی از محصولات نیز از کاغذ گرماژ 100 استفاده می شود.

4. کاغذ تحریر با گرماژ 120

این کاغذ هم مانند کاغذ 100 گرمی در چاپ بروشور استفاده می شود ولی به دلیل ضخامت بیشتری که دارد جلوه بهتر و حرفه ای تری به محصول چاپی می دهد. این کاغذ به افرادی پیشنهاد می شود که به دنبال ظاهر زیبا و جذاب محصولات چاپی هستند و می توانند هزینه بیشتری بابت آن پرداخت کنند.

• کاغذ گلاسه یا روغنی

کاغذهای گلاسه یا روغنی معمولا با گرماژ حدود 135 تولید می شوند و برای چاپ کتاب های لوکس تمام رنگی، بروشور و … کاربرد دارند.

• کاغذ کرافت

کاغذ کرافت معمولا به صورت چند لایه در صنایع بسته بندی مورد استفاده قرار می گیرد. این کاغذ دارای بافت بسیار محکمی است و در برابر پارگی مقاومت بالایی دارد. گرماژ کاغذ کرافت بین 180 تا 500 است و به رنگ های قهوه ای و سفید عرضه می شود. البته رنگ اولیه آن پس از ساخت قهوه ای است و چنانچه مشتری بخواهد رنگ سفید آن تولید می شود. از این کاغذ برای جابجایی نامه های اداری، بسته بندی اقلام غذایی خشک و نیز در تره بارها استفاده می شود. از سایر موارد مصرف کاغذ کرافت می توان به پوشش هایی اشاره کرد که اسکن، عکس و تصویر رادیولوژی، سی تی اسکن و ام آی آر را در آن قرار می دهند. در بازار، کاغذ کرافت را با نام کاغذ پاکت هدیه هم می شناسند.

• کاغذ بریستول

گرماژ این کاغذ حدودا 145 گرم است و به عنوان مقوای سبک نیز محسوب می شود. کاربرد آن بیشتر در تولید پاکت های پستی است.

بهتر است با انواع مقواها و گرماژ آنها هم آشنا شوید. مقوا در واقع همان کاغذ چند لایه است که به دلیل ضخامتی که دارد از کاغذ محکمتر است. مقوا نیز مانند کاغذ در گرماژهای مختلفی تولید می شود که هر کدام مصارف خاصی دارند.

• مقوای پشت سفید

سطح پایینی این مقواها سفید است و در تولید جعبه هایی با سطح داخلی سفید رنگ کاربرد دارند. این مقوا در بسته بندی محصولاتی استفاده می شود که درون آن دیده می شود مانند بسته بندی محصولات خوراکی، آرایشی، بهداشتی و داروئی. گرماژ این مقواها از 180 تا 500 متغیر است. به مقواهایی که هر دو طرف آنها سفید باشد ایندربرد یا مقوای بهداشتی هم می گویند.

• مقوای پشت طوسی

این مقواها بازیافتی هستند و به همین دلیل در بسته بندی محصولاتی استفاده می شوند که مساله بهداشت در آنها اهمیتی ندارد مانند محصولات صنعتی، محصولات مکانیکی، کفش، پودر لباسشوئی، اسباب بازی و … .

گرماژهای مقواهای بسته بندی بر حسب کاربردی که دارد می تواند بین 180 تا 500 گرم باشد. در واقع با توجه به وزن کالایی که در جعبه قرار می گیرد، وزن مقوای استفاده شده هم متفاوت است چرا که بالطبع جعبه باید استحکام لازم برای تحمل وزن محتویات خود را داشته باشد.

• مقوای گریس گارد

از مقوای گریس گارد برای بسته بندی مواد خوراکی مانند غذاهای منجمد، میوه و سبزیجات، میگو، نان و شرینی استفاده می شود و گرماژ آن بین 300 تا 500 گرم می باشد.

• مقوای گلاسه

مقوای گلاسه یا روغنی از نظر کیفیت مانند مقوای ایندربرد است و هر دو سمت آن بافت یکسان، نرم و براقی دارد. از آنجا که گرماژ مقوای گلاسه بین 200 تا 300 است بنابراین در بسته بندی محصولات سبکی مانند تی بگ (چای کیسه ای)، لوازم آرایشی و بهداشتی و دارو استفاده می شود. از مهمترین ویژگی های مقوای گلاسه این است که قابلیت بازیافت دارد.

استاندارد گرماژ کاغذ

گرماژ نیز مانند هر چیزی دیگری، دارای یک استاندارد جهانی است. استاندارد جهانی که برای این کمیت تعریف شده است، ایزو 536 (ISO 536) می باشد. ایزو 536 که سند اصلی گرماژ کاغذ محسوب می شود در اواخر سال 2019 منتشر شد. در این گواهی نامه، روش ها و استانداردهای بین المللی برای تعیین گرماژ کاغذ بیان شده است.

طریقه محاسبه گرماژ کاغذ

وزن یا گرماژ کاغذ یکی ازعوامل تاثیرگذار در قیمت آن است. اگر می خواهید گرماژ یک کاغذ را محاسبه کنید می توانید به راحتی از طریق فرمول زیر این کار را انجام دهید:

G=(M/A) × 1000000

یا به عبارتی گرماژ برابر است با جرم یک کاغذ بر اساس گرم تقسیم بر مساحت کاغذ بر اساس متر مربع ضرب در یک میلیون

G  گرماژ کاغذ است، M جرم کاغذ بر حسب گرم و A نیز مساحت کاغذ بر حسب میلی متر مربع است.

جالب است بدانید نحوه محاسبه گرماژ مقوا نیز به این صورت است:

G=(M/A) ×106

نکته مهمی که باید مد نظر داشته باشید این است که جرم کاغذ حتما باید بر اساس واحد گرم در این فرمول قرار بگیرد. بنابراین اگر وزن کاغذ با سایر واحدها مانند پوند اندازه گیری شده است، ابتدا باید آن را به واحد گرم تبدیل کنید. یک پوند معادل ۴۵۳.۵۹ گرم است.

با توجه به آنچه که در بالا گفتیم گرماژ کاغذ همان جرم کاغذ بر حجم آن است و هر چه گرماژ کاغذ بالاتر باشد کیفیت آن بهتر است. انتخاب کاغذی با گرماژ مناسب در کیفیت چاپ محصولات تاثیر زیادی دارد. پس بهتر است پس از داشتن شناخت کافی از انواع کاغذها و گرماژ آنها اقدام به خریداری کاغذ کنید.